Blizna to tkanka łączna powstająca w miejscu uszkodzenia skóry. Tworzy się w miejscach głębokich ran, a jej uniknięcie jest często niemożliwe. Istnieją jednak techniki fizjoterapeutyczne, które wspomagają prawidłowe formowanie blizn oraz polepszenie ich wygląd.
Terapia blizn ma na celu zarówno względy medyczne jak i poprawę komfortu psychicznego pacjentów u których blizny obniżają samoocenę i zadowolenie z życia.
Blizny i bliznowce u Polaków – skala problemu
Prawie 1/3 Polaków w wieku 15-55 lat posiada blizny, z czego około 36% może wynikać z zabiegów operacyjnych. Wśród pacjentów, u których zastosowano terapię blizny 75% stanowią blizny prawidłowe. Inaczej jest u ludzi, którzy takiego leczenia nie podjęli – 60% blizn jest przerośniętych a jedynie 40% zagoiło się prawidłowo.
Należy pamiętać, że blizna może wywoływać negatywne skutki nie tylko w miejscu, w którym powstała, ale też w odległych tkankach i narządach. W naszym ciele wszystko jest ze sobą połączone za sprawą m.in. powięzi. Dobra terapia blizny oraz zaangażowanie pacjenta w leczenie, przyczynia się do znaczącej poprawy jakość życia.
Charakterystyka i rodzaje blizn
Blizna jest strukturą stworzoną z tkanki włóknistej a jej celem jest przede wszystkim zamknięcie rany i zapewnienie stabilności tkanki.
Z uwagi na rodzaj gojenia się ran można wyróżnić:
- rychłozrost – gojenie doraźne, pierwotne i szybkie;
- gojenie się pod strupem – gojenie pierwotne, gdzie tkanki goją się pod strupem, który z czasem odpada;
- ziarninowanie – gojenie wtórne, prowadzące do blizny powierzchniowej;
Proces kształtowania się blizny pooperacyjnej można podzielić na trzy etapy:
- faza zapalna (2-5 dni) – pierwszy etap, podczas którego rana się goi, pojawia się skrzep i uwalnianie są czynniki stymulujące rozrost nowej tkanki;
- faza „odbudowy” – w tym czasie dochodzi do nadbudowy na ranie nowej tkanki. Rana się obkurcza, a organizm produkuje kolagen oraz naskórek. Dochodzi do odpadnięcie strupa. Proces trwa około 6-8 tygodni;
- faza „dojrzewania” – trwa od 0,5 – 2,5 roku. W tym czasie blizna się formuje i ulega zagęszczaniu dzięki włóknom kolagenowych. Determinuje się również jej elastyczność oraz wygląd;
Blizna z natury jest tkanką dużo mniej elastyczną niż pierwotna, ludzka skóra. Cechuje ją także gorsze ukrwienie, odżywienie i brak przydatków (m.in. włosów). Mimo tego, można ocenić, czy tkanka ta goi się właściwie.
Blizna prawidłowa jest płaska i ma jasny, perłowy kolor. Blizna nieprawidłowa z kolei jest czerwona, lekko uniesiona ponad skórę, wywołuje świąd i bolesność. Bliznę przerosłą (liniowa bądź poparzeniowa) cechuje lekka wypukłość i sporadyczne swędzenie.
Największą zmorą pacjentów z blizną są zrosty tkankowe, zwłaszcza w sytuacjach, gdy rana była głęboka np. cesarskie cięcie. Do zrostów może dochodzić także w skutek laparotomii, operacji brzucha, czy mastektomii, co skutkuje zaburzeniami mięśniowo-powięziowymi i funkcjonalnymi, ograniczeniami ruchomości i bólem.
Patologicznym rodzajem blizn są bliznowce czyli tzw. bliznowiec (keloidy), które są duże, wypukłe, swędzące i wykraczają poza obręby rany.
Leczenie ran i blizn
Rany na ciele człowieka można leczyć przy pomocy metod inwazyjnych takich jak laseroterapia, czy operacja, jak również zachowawczo. W obu przypadkach dąży się do zagojenia rany tj. doprowadzenie do pokrycia się jej powierzchni naskórkiem, a także uzyskanie dobrej mobilności blizny oraz jej satysfakcjonującego wyglądu.
Brak mobilności powstałej blizny może doprowadzić do powikłań takich jak przykurcze mięśniowe oraz zaburzenia postawy ciała, propriocepcji, wzorców ruchowych, a także do dolegliwości bólowych oraz przeciążań.
Sposobem zapobiegania tym powikłaniom jest terapia blizn skupiona na mobilizacji.
Terapia blizn u fizjoterapeuty
Terapię blizn można zastosować jeszcze przy założonych szwach, natomiast na tym etapie jej cel będzie inny niż w fazie jej przebudowy.
Mobilizacja blizny, którą wykonuje fizjoterapeuta, jest skuteczną metodą zmiękczania, uruchamiania i poprawy estetyki blizny. W pierwszej kolejności wykonuje ją specjalista, a kontynuuje sam pacjent w domu, po uprzednim przeszkoleniu.
Do technik masażu nowopowstałej tkanki zalicza się m.in. rolowanie fałdu skóry wzdłuż blizny, pionowe unoszenie, mobilizacja spiralna bądź chwytem „S”.
Do innych skutecznych metod terapeutycznych można zaliczyć plastrowanie dynamiczne, techniki rozciągające, masaż funkcyjny, a także zabiegi eletrostymulacji, laseroterapii, magnetostymulacji i ultradźwięków. Nierzadko też leczenie ran wspomaga się farmakoterapią w postaci preparatów z enzymami, sterydami, czy silikonem.
0 komentarzy